Home
Kennis en Economie
Recht en Veiligheid
Europa
Jihad vs McWorld
E-government
Nieuwe democratie
Columns
Politici
Overzicht thema`s
Verkiezingen
Tools
Het Belgenrapport
   download Een Kwestie van Uitvoering
download Hollandse Helden
Nieuwsbrief
Colofon
Poldi.Net




Penny-wise professionals
Arre Zuurmond Gepost:     maandag, 9 december 2002, 17:00
Van:     < arre.zuurmond@zenc.nl >
URL:     < http://www.zenc.nl >

De Belgen laten ons mijlenver achter zich als het gaat om e-government. We zouden daarom eens moeten kijken naar de ervaringen van de Kruispuntbank in België. Nederlandse bureaucraten zijn vergeleken met de Belgen namelijk penny wise, pound foolish.

2 miljard winst
Wat doet die Kruispuntbank? Zij reikt bijvoorbeeld aan alle Belgen een chipcard met digitale handtekening uit. Alle werkgevers krijgen daarmee mogelijkheid in te loggen op de site van hun 'UWV', alwaar ze hun dossier kunnen inzien: alle namen van hun werknemers, hun loon, etc. Maar belangrijker dan dat is, dat een werkgever de werknemer eenmalig aanmeldt bij aanvang van diens dienstverband. Hiervoor is alleen het 'Sofinummer' nodig, de overige informatie haalt de Kruispuntbank op uit andere bestanden (omdat deze informatie elders al eerder verstrekt is, achten de Belgen het een belediging die gegevens opnieuw te vragen). Dat kan via telefoon, via internet en via een batch-programma (voor grotere werkgevers). Effect: twee miljard euro (u leest het goed) meer inningen, een zeer hoog niveau van handhaven en een systeem waarbij de goede werkgever niet onder de kwaadwillende werkgevers lijdt! Het is immers niet meer mogelijk om zwart te werken.

Beunhazen en rommelaars
In Nederland lukt dit niet, omdat de werkgever de werknemer tot zes weken na aanvang van het dienstverband mag aanmelden. Bij een controle werkt de persoon in kwestie er toevallig altijd 'sinds kort'. De goede werkgevers lijden zwaar onder de beunhazen en rommelaars. In sommige branches is het onmogelijk eerlijk te werken als werkgever, zonder failliet te gaan. Controle heeft slechts zin als bezigheidstherapie. Hierdoor loopt de overheid waarschijnlijk op dit dossier alleen al vijf miljard euro mis (grove schatting mijnerzijds, op basis van extrapolatie van Belgische cijfers).

Uitnodiging tot efficiency-verlies
Als dat nu het enige dossier was waar de handhaving zeer slecht is, de administratieve lasten hoog en de beleidseffectiviteit gering, dan zou ik verder mijn mond houden. Helaas is dit niet het geval. Het overgrote deel van de Nederlandse overheid werkt nog met papier als basisinformatievoorziening. Elk papiertje dat wordt uitgewisseld tussen overheidsorganisatie moet u zien als uitnodiging tot efficiency-verlies, gebreken in handhaving, administratieve last, privacy-schending en slechte dienstverlening. Het formulier is namelijk altijd een papiertje dat uit een computer is gerold en dat dan via de post naar de volgende organisatie wordt gestuurd om daar weer te worden overgetypt, bewerkt, uitgeprint enzovoort. Hierdoor heb je het met weinig productiviteit toch heel druk...

Sociale diensten
Ik schat dat er in Nederland zeker 10 miljard euro 'winst' per jaar te halen is, door te investeren in e-government. Hieronder volgen nog enkele voorbeelden uit andere sectoren om dit te illustreren. Circa drieduizend sociale dienst medewerkers controleren de circa 350 duizend klanten eens in de acht maanden. Klanten nemen dan bewijsstukken mee, die worden gelezen en overgetypt, om dan in de back-office vergeleken te worden met de administraties van andere overheidsorganisaties. Deze bewijsstukken zijn echter papieren uitdraaien van computers van die andere overheidsorganisaties! Als het in aanbouw zijnde inlichtingenbureau eenmaal goed functioneert, kunnen 3000 ambtenaren iets anders gaan doen; dat scheelt tot 200 miljoen euro op jaarbasis.

Baby's en doden
Wat dacht u trouwens van het laten inschrijven van pasgeborenen door het ziekenhuis, of van het doorgeven van verhuizingen door de corporaties, en het aangeven van overlijden door de begrafenis-ondernemer, in plaats van door de baliemedewerker van een één-loket-burgerzakenbalie? Misschien dat er dan wel 30% minder klantbezoeken mogelijk zijn (het 'geen-loket' is immers beter dan 'één-loket'). Het inschrijven in het ziekenfonds, ook al een sport die zeker 15 miljoen keer per jaar wordt beoefend, is in zeer veel gevallen eigenlijk niet nodig: de werkgever meldt de nieuwkomer toch al bij de UWV. Een elektronisch bericht kan bijna kosteloos doorgezonden worden van de UWV naar het ziekenfonds. Op de site van Rinis vindt u rapporten die van een succesvolle pilot verslag doen: geschatte besparing ongeveer 50 miljoen euro per jaar.

Quasi-professioneel
Waarom gebeurt er niets of nauwelijks iets? Het antwoord ligt in ons quasi-professionele gedrag. We zijn 'penny wise, pound foolish'. Elk van de genoemde voorbeelden veronderstelt namelijk dat we als professionele organisaties samenwerken en gezamenlijk een elektronische infrastructuur aanleggen (digitale handtekening, standaard uitwisselingsbericht, authentieke registraties, en nog een paar van die moderne fratsen). Elk afzonderlijk lukt het ons niet, dus gaan we naar Financiën en die betaalt het niet (boekhouders zijn geen ondernemers…) en dus besluiten we het maar niet te doen! We kijken als professional kennelijk niet verder dan de eigen neus lang is. Het resultaat is een steeds slechtere handhaving, een zeer povere productiviteit, permanente privacy-schendingen, veel bureaucratie en een groot aantal ontevreden kiezers.

Arre Zuurmond is directeur van adviesbureau Zuurmond en co (Zenc) en bijzonder hoogleraar 'ICT en de toekomst van het openbaar bestuur' aan de Universiteit Leiden.