Home
Kennis en Economie
Recht en Veiligheid
Europa
   archief oktober 2006
archief september 2006
archief augustus 2006
archief juli 2006
achief juni 2006
archief mei 2006
archief april 2006
archief maart 2006
archief februari 2006
archief januari 2006
Nieuws en discussie
Archief Europa 2005
Archief Europa 2004
Agenda van Europa
Links
Jihad vs McWorld
E-government
Nieuwe democratie
Columns
Politici
Overzicht thema`s
Verkiezingen
Tools
Het Belgenrapport
Nieuwsbrief
Colofon
Poldi.Net




China, niet te stuiten - De muizen van Deng Xiaoping
Steven de Jong Gepost:     dinsdag, 15 november 2005, 21:00
Van:     < Steven de Jong >
URL:     < http://www.politiek-digitaal.nl/colofon/redactie >

“China heeft haar economische macht in politieke macht omgezet”, waarschuwt China-deskundige dr. Jan van der Putten. Met handelsbarričres is de grootmacht niet meer te stuiten.

Europa moet de vruchten plukken van de opkomende anti-China-lobby in de VS, meent hij. Dat Europese leiders af en aan vliegen naar China vindt hij een goed teken, maar van minister Brinkhorst (Economische Zaken) heeft hij geen hoge pet op: “Hou op met dat geouwehoer over mislukte grondwetten en kenniseconomie. Neem besluiten en ontwikkel de markten waar we nog grip op hebben.”

Van der Putten was als oud-correspondent van de Volkskrant gestationeerd in Beijing. Momenteel is hij directeur van ‘Eyes on China’. Een Amsterdams bureau dat zich bezighoudt met culturele uitwisseling tussen China en Nederland en bedrijven adviseert over investeringen in het land van het ‘gele gevaar’. Op Saxion Hogeschool IJselland in Deventer opende hij de ogen van belangstellenden in een serie van drie lezingen voor Studium Generale. Thema: ‘China, why hot?’


Foto: China-deskundige dr. Jan van der Putten

Culturele Revolutie
"In 1978 is China pas aan de moderne tijd begonnen", legt Van der Putten uit. Enkele jaren daarvoor was dictator Mao Zedong overleden. Mao – bekend van het ‘Rode boekje’ - zei als partijleider van de Communistische Partij van China (CPC) te streven naar absolute macht van het proletariaat, ofwel de arbeidersklasse. Een staat geschoeid op de communistische ideologie van sociale gelijkheid en menselijke waardigheid. In 1965 riep Mao de Culturele Revolutie uit, een project om de communistische verworvenheden te behouden en een einde te maken aan de elitevorming in fabrieken, scholen en de gezondheidszorg.

Als de kat maar muizen vangt
Een doorn in het oog van Mao was de secretaris-generaal van de CPC, Deng Xiaoping. Binnen de CPC was Deng na Mao de machtigste man. Na het uitbreken van de Culturele Revolutie betichtte Mao hem van kapitalistisch leiderschap, riep hem uit tot volksvijand en stopte hem in het gevang.

Toch keerde Deng Xiaoping terug op het politieke toneel. Het land was in 1975 zover ingestort dat er hoe dan ook een andere koers ingeslagen moest worden. Na het overlijden van Mao in 1976 brak er een machtsstrijd uit, waar Deng als absolute overwinnaar uit kwam. Tot zijn dood in 1997 bleef hij de onbetwiste leider van China. Met als motto en politieke koers: “Het maakt niet uit of de kat wit of zwart is, als hij maar muizen vangt.”

De muizen van Deng – een communist met kapitalistische trekjes – zijn gevangen. Tussen 1978 en 1998 is het Bruto Binnenlands product gestegen met 400 procent. China zit aartsrivaal Japan op de hielen. “Twee jaar geleden was de Japanse economie vier maal zo groot, nu nog maar drie”, aldus Van der Putten. Deng herstelde de vriendschap tussen China en de voormalige Sovjet-Unie en zette de deur open naar de Verenigde Staten en het Westen. Met de economische isolatiepolitiek van Mao werd korte metten gemaakt. In rap tempo begon China haar economie te liberaliseren.

Vreemde handelsnatie
Toch blijft China een vreemde handelsnatie, legt Van der Putten uit. “Buitenlandse investeerders moeten eerst goede maatjes worden met de overheid. Pas dan kunnen ze een voet aan de grond zetten. De Chinese ‘captains of industry’ zijn eigenlijk de vroegere managers van staatsbedrijven. Oud-communisten dus. De Chinese Communistische Partij is nog steeds de partij van het publiek bezit, de huidige managers zijn nauw verbonden met de CCP. Zoals iedereen in China verbonden is met de Partij.”

Totale ontkenning van Mao
Wel schetst Van der Putten de politiek van Deng als de “totale ontkenning” van wat Mao voorstond. “Onder Mao had je een baan voor het leven. Je moest het wel heel bont maken voordat ze je zouden ontslaan. Iedereen was ambtenaar. Maar nu - als gevolg van de politiek van Deng Xiaoping - wemelt het van de flexbanen. Er zijn nu in China een miljoen particuliere bedrijven. Daar komen iedere dag twintigduizend bij.”

Zoals Mao het communisme uitrolde, zo zette Deng de liberalisering door. Het idee van een ‘maakbare samenleving’ zit diepgeworteld in de Chinese politiek. “Dat laat zich zien in de ontwikkeling van het platteland”, legt Van der Putten uit. “Hoewel het nog steeds ernstig achterloopt op de kuststeden, is daar fors geďnvesteerd in fabrieken. Het zijn heel simpele fabrieken, die enorm arbeidsintensief zijn met hun ouderwetse technologie. Daarbij is niet gelet op omgevingseffecten. Je ziet daar overal schoorstenen en veel afval. De grond en het water is op veel plaatsen verziekt. De gedachte erachter? Eerst ontwikkelen, het milieu komt later wel. Het fietsverkeer wordt tot op de dag van vandaag van overheidswege ontmoedigd. Alleen omdat de Chinese overheid – met haar aandelen in de auto-industrie – er belang bij heeft dat er zoveel mogelijk auto’s worden verkocht.” De moderne sectoren bevinden zich in de kuststeden benadrukt Van der Putten. “Dat is het beeld van booming China dat wij in de Westerse wereld hebben.”

Onmisbare schakel
Dat booming China heeft zich ontpopt als onmisbare schakel in de keten van Westerse producten. Textiel- en elektronicaproducten overspoelen de Europese en Amerikaanse markten. Omgekeerd wordt China behalve als afzetmarkt, ook als werkplaats gebruikt, waar goedkope arbeidskrachten goede kwaliteit leveren. Een Nederlands voorbeeld is die van Philips. Het elektronicaconcern sloot onlangs haar halfgeleidervestiging in Stadskanaal en hevelde de productie over naar het land van de lage lonen. 250 werknemers kwamen op straat te staan. Een trend die wereldwijd doorzet.

Na 15 jaar onderhandelingen is de Volksrepubliek China in 2001 lid geworden van de wereldhandelsorganisatie WTO. In de praktijk betekent het WTO-lidmaatschap dat de leden officieel zullen integreren in de wereldeconomie. Een economie waarin geen tot beperkte handelsbarričres bestaan, binnenlandse en buitenlandse bedrijven gelijke rechten hebben, en wetten en regels transparant zijn.

Volgens Van der Putten hebben de Westerse landen er onvoldoende bij stil gestaan dat met het toelaten van China op hun markten, lokale bedrijven het veld moeten ruimen. “De VS wil nu weer aan de handelsbarričres, maar het is de vraag of het tij gekeerd kan worden. China heeft haar economische macht in politieke macht omgezet. Niet alleen via de vrije handel, maar ook in het verstrekken van krediet aan naties. China heeft 40 procent van de staatsobligaties van de VS in handen. Het is in de wereldgeschiedenis nog nooit voorgekomen dat een natie economisch zo nauw verbonden is met een andere.”

Binnenlandse potentie
Van der Putten waarschuwt dat China aan de vooravond staat van een economische oververhitting, maar tekent daarbij aan dat het land nooit ten onder zal gaan aan een wereldcrisis. “Er is een enorme binnenlandse potentie”, legt de China-deskundige uit. “Van de 1,3 miljard mensen zijn er slechts 300 miljoen echte consumenten. Wanneer China de binnenlandse markt ontwikkelt, kan ze uit een vijver van ėėn miljard potentiële consumenten vissen. De rest van de wereld hebben ze dan vrijwel niet meer nodig om het hoofd boven water te houden.”

“Ophouden met ouwehoeren”
Van der Putten voorspelt dat Europa en China een sterk blok kunnen gaan vormen tegenover Amerika. We moeten de vruchten plukken van de anti-China-lobby in de VS, is zijn devies. Dat is hard nodig gezien de economische malaise in de Europese landen. “Wanneer we die handschoen niet oppakken, zal niet alleen de productie maar ook de kennis verplaatsen naar China.”

Nederland moet daarom werk maken van de kenniseconomie, meent Van der Putten, al zegt hij een hekel aan dat woord te hebben. Aan minister Brinkhorst van Economische Zaken geeft hij het volgende advies: “Hou eens op met ouwehoeren over die kenniseconomie, en helemaal met dat gekissebis over mislukte grondwetten enzo. We moeten nu kijken naar wat we nog te bieden hebben, besluiten nemen en die markten ontwikkelen. De financiële bijvoorbeeld, of de markt van de logistiek. Ook schijnen we goed te zijn in het bouwen van dijken.”

Democratische republiek?
Of China na haar economische hervorming ooit zal komen tot democratisering van het politieke bestel, betwijfelt hij. “Daar is de cultuur niet naar. Democratie in China zit op een doodlopend spoor. De intellectuelen die nu het kapitaal in handen hebben, willen niet dat de ongeschoolde boeren aan de macht komen.”

Organisatorisch ziet hij – in tegenstelling tot het excuus van huidig premier Wen Jiabao – niet zoveel obstakels. “India is met ruim ėėn miljard ingezetenen toch ook een democratische republiek? Tijdens de SARS-epidemie kon de Chinese overheid tot in de verste uithoeken mensen controleren en in quarantaine zetten. Als je een epidemie kunt bedwingen, ben je ook in staat om verkiezingen te organiseren.”

Als kenner van de internationale politiek, zegt hij het getouwtrek met lede ogen aan te zien. “Het gaat er alleen om wie de baas wordt. Het is in wezen een simplistische en infantiele strijd.”

Noot: Dit artikel verscheen eerder in Sax Magazine

Bekijk reacties (1) Post reactie