Home
Kennis en Economie
Recht en Veiligheid
Europa
Jihad vs McWorld
E-government
Nieuwe democratie
   archief december 2005
archief september 2005
archief juli 2005
archief mei 2005
archief april 2005
archief maart 2005
archief februari 2005
archief augustus 2004
archief januari 2006
Columns
Politici
Overzicht thema`s
Verkiezingen
Tools
Het Belgenrapport
Nieuwsbrief
Colofon
Poldi.Net




Fortuyn bewijst dat 'systeem' prima werkt
Anton Zijderveld Gepost:     maandag, 18 maart 2002, 10:00
Van:     < Anton Zijderveld - hoogleraar Sociologie aan de Erasmusuniversiteit Rotterdam >
URL:     < http://www.politiek-digitaal.nl/colofon/redactie >

'De huidige populariteit van Pim Fortuyn, die zich tegen "het systeem" keert, bewijst dat onze democratie functioneert.' Dit stelt Anton Zijderveld in zijn reactie op het manifest. 'Wanneer ons openbaar bestuur een beetje dimt, komt de "civil society" waarin mensen zelf hun problemen bespreken en aanpakken, vanzelf beter uit de verf.'

'Systeem, open u,' gebieden Enthoven en Van der Heijden. Zij verwijten bestuurders en volksvertegenwoordigers een gesloten politieke cultuur te hebben gecreëerd. Ze willen hun soevereiniteit terug, beter vertegenwoordigd en beter bestuurd worden.

Het is een goed en verfrissend stuk, waar ik niettemin graag een aantal kanttekeningen bij plaats; hieronder zal ik betogen dat het systeem waar de auteurs het over hebben, minder gesloten is dan zij beweren. Op de concrete voorstellen voor vernieuwing die zij doen, zal ik in het discussieforum reageren.

Onze democratie functioneert
Enthoven en Van der Heijden hebben gelijk: het volk is niet meer volledig soeverein. Buiten ons om heeft Den Haag een deel van de soevereiniteit naar Brussel laten vloeien. Wij hebben overheidstaken verzelfstandigd en geprivatiseerd en een substantieel deel van het beleid aan gemeenten en provincies gedelegeerd.

Maar daar waren we wel zelf bij. We hadden toch de mogelijkheid om tegen te stemmen? De huidige populariteit van Pim Fortuyn, die zich tegen 'het systeem' keert, bewijst dat onze democratie functioneert. In ons stemrecht ligt onze soevereiniteit nog steeds stevig verankerd. Als je tegen het systeem bent, heb je momenteel genoeg keus...

Volop discussie
Vroeger debatteerden alleen de politici en de elites aan de top van de zuilen. De kiezers kregen een stemadvies. Werkte je bij Vroom & Dreesman, dan stemde je KVP. Nu floreert het debat in de samenleving en zijn kiesadviezen taboe. In elke grote stad zijn debatcentra te vinden. Elke krant heeft een dagelijkse opiniepagina. Er wordt in de samenleving veel gedebatteerd over sociale problemen en andere politieke onderwerpen. We zijn nu waarschijnlijk meer politiek actief dan in de jaren vijftig, het hoogtij van de verzuiling.

Politici nemen aan de discussies in de maatschappij volop deel. Dat is een deel van hun werk. Het is geen eenvoudig beroep om maatschappelijke voorkeuren om te zetten in wetgeving, maar onze volksvertegenwoordigers slagen daar heel redelijk in.

Ik vind het prettig dat ik maar één keer in de vier jaar hoef te stemmen en daarmee mijn politieke participatie aan hen kan delegeren. Ik zou er niet aan moeten denken naast al mijn werkzaamheden ook nog voortdurend politiek actief te moeten participeren. Daarnaast vind ik directe democratie, referenda en zo, niet ongevaarlijk. Ik ben ook daarom een groot voorstander van onze representatieve democratie.

Overijverig
Met voorstellen voor vernieuwing in het openbaar bestuur moet je oppassen. Ze leiden al snel tot meer bestuur in plaats van beter bestuur. Nederland is overijverig op bestuurlijk gebied. De veelheid aan regels maakt flexibele antwoorden soms onmogelijk. Daarin hebben Enthoven en Van der Heijden gelijk. Als je overal beleid met subsidies regels en controles voor wil maken smoor je initiatieven die bij burgers opkomen.

Het proces van sociale vernieuwing bijvoorbeeld, kan prima door burgers zelf gedragen worden. In Rotterdam kennen we het project Opzoomeren, waarbij bewoners zelf de leefbaarheid in de buurt bevorderen. Ze hadden tabak van de situatie in hun directe omgeving. Ze staken de koppen bij elkaar en de handen uit de mouwen. Ambtenaren moeten dat soort initiatieven ondersteunen en faciliteren. Bestuurders moeten niet altijd zelf plannen willen maken. Een beetje minder regels helpt al heel wat!

Er is kortom geen sprake van geslotenheid van het politieke systeem, noch van democratische malaise in de samenleving. Wanneer ons openbaar bestuur een beetje dimt, komt de 'civil society' waarin mensen zelf hun problemen bespreken en aanpakken, vanzelf beter uit de verf.