Home
Kennis en Economie
Recht en Veiligheid
Europa
Jihad vs McWorld
E-government
Nieuwe democratie
   archief december 2005
archief september 2005
archief juli 2005
archief mei 2005
archief april 2005
archief maart 2005
archief februari 2005
archief augustus 2004
archief januari 2006
Columns
Politici
Overzicht thema`s
Verkiezingen
Tools
Het Belgenrapport
Nieuwsbrief
Colofon
Poldi.Net




Reële kans voor 'politieke dieren'
Philip van Praag Gepost:     dinsdag, 21 januari 2003, 15:00
Van:     < Dr. Philip van Praag >
URL:     < http://www.politiek-digitaal.nl >

Het zal de LPF lukken zich blijvend te vestigen in de Nederlandse politiek. Maar hoe ziet de toekomst van andere nieuwkomers eruit? De kiezer bedrijft inmiddels weer vertrouwde links-rechts politiek. Toch is er zeker ruimte voor nieuwe partijen. 'Dierenrechten zijn ondervertegenwoordigd.'

LPF blijft
De LPF is een voorbeeld van een ideologische partij. De manier waarop de gevestigde partijen politiek bedreven beviel veel mensen niet en enkele rechtse thema's bleven onderbelicht. De ruimte die bestond voor een nieuwe politieke groepering is vervolgens ingenomen door de LPF. Hierdoor is een einde gekomen aan de riante positie van de VVD, die tot de komst van de LPF zich geen zorgen hoefde te maken voor concurrentie van rechts.

Kiezer bedrijft oude politiek
Terwijl iedereen de mond vol heeft van 'nieuwe politiek', bedrijft de kiezer gewoon oude politiek volgens de vertrouwde links-rechts-schaal. De linkse kiezer keert weer terug bij de PvdA nu deze partij zich op sociaal-economische onderwerpen weer wat linkser profileert en een aansprekende lijstrekker heeft. De LPF kan in de toekomst waarschijnlijk blijven rekenen op een aanhang van vijf tot tot acht zetels. Het links-rechts-spectrum is hiermee wel volledig afgedekt.

Splinterpartijen
Ik zie dus weinig mogelijkheden voor splinterpartijen als Leefbaar Nederland, De Conservatieven.nl en de Nieuwe Communistische Partij Nederland. Voor D66 zie ik de toekomst echter niet somber in: er blijft gewoon plaats voor een sociaal-liberale partij met een vaste aanhang in de hoogopgeleide middenklasse. D66 zal gemiddeld kunnen blijven rekenen op rond de tien zetels. Nu is dat gewoon even wat minder als gevolg van de nek-aan-nekrace tussen het CDA en de PvdA.

Ludieke partijen
Die spannende strijd tussen PvdA en CDA verkleint ook het aantal mogelijke stemmers op een ludieke nieuwkomer als de Partij van de Toekomst. Kiezers die het normaal niet zo veel kan schelen of de PvdA een zeteltje meer of minder krijgt, zouden bij een voorspelbare verkiezingsuitslag na een saaie campagne misschien wel gestemd hebben op lijsttrekker Vlemmix die graag minister van Feest wil worden. Nu het op een fotofinish tussen CDA en PvdA aankomt, zullen zij toch vaak besluiten tot een serieuze stem op een gevestigde partij.

Voorwaarden: genoeg geld en geen ruzie
Is er dan helemaal geen ruimte voor nieuwe politieke partijen? Toch wel. Traditioneel is er ruimte voor partijen die een specifiek belang of issue vertegenwoordigen. Als je kunt rekenen op een zekere achterban, een aansprekend issue, een groep gemotiveerde mensen en wat geld hebt voor een campagne, dan kun je een heel eind komen in de Nederlandse politiek. Dankzij het ontbreken van een kiesdrempel staat de Nederlandse democratie open voor het agenderen van weinig vertegenwoordigde belangen en issues. De ouderenpartijen waren in 1994 hiervan een goed voorbeeld. Meestal verdwijnen dergelijke partijen weer snel, vaak door interne ruzies, maar vooral ook doordat gevestigde partijen zich gedwongen zien ook aandacht te geven aan de nieuwe onderwerpen.

Partij voor de Dieren kanshebber
In het verleden konden de belangen van middenstanders en het issue mobiliteit aangemerkt worden als ondervertegenwoordigd. De huidige VVD en LPF zijn veel gevoeliger voor deze thema's dan in het verleden. Ik denk daarom dat de Nederlandse Middenstands Partij en Nederland Mobiel bij deze verkiezingen geen kans hadden gemaakt op een zetel. Dierenrechten zijn tot nu toe ook zo'n ondervertegenwoordigd issue. Er is een redelijk grote groep mensen die voor het onderwerp voelt en de Partij voor de Dieren is regelmatig in media geweest, onder andere door eigen radiospotjes. Het zou mij niet verbazen als de Partij voor de Dieren voor een verrassing zorgt en een zetel in de wacht sleept.

Philip van Praag is universitair hoofddocent politicologie aan de Universiteit van Amsterdam