Van onze redactie - zondag, 10 10 2004 15:00

"Als de individuele vrijheid van de burger bedreigd wordt, heeft de Staat de verplichting daar iets aan te doen. Die verplichting moet afgewogen worden tegen het eerbiedigen van de persoonlijke levenssfeer. Heel belangrijk bij het inperken van burgerrechten is dat de wetgeving duidelijk, toegankelijk en transparant is." Dat zei prof. mr. Egbert Myjer, één van de topmensen van het Openbaar Ministerie, vandaag in het televisieprogramma Buitenhof. Hij wordt maandag de nieuwe Nederlandse rechter in het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) en vertrekt als Hoofdadvocaat-Generaal bij het Ressortsparket Amsterdam.

Door Steven de Jong - Na zijn afstuderen in Utrecht (1972) was Myer onder andere vice-president van de rechtbank Zutphen en plaatsvervangend procureur-generaal te Amsterdam. Maandag neemt hij afscheid als Hoofdadvocaat-Generaal bij het Hof in Amsterdam en wordt één van de 45 rechters bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM).

Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens (EVRM)
Bij dit orgaan van de Raad van Europa kunnen individuen, groepen, organisaties en landen een klacht indienen tegen een lidstaat, door een beroep te doen op het Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens (EVRM). Het EVRM waarborgt bepaalde mensenrechten en fundamentele vrijheden voor alle burgers in de lidstaten van de Raad van Europa.

De uitspraken van het Hof zijn definitief en bindend voor de betrokken staten. Verzoekschriften kunnen betrekking hebben op kwesties als lijfstraffen, opsluiting van psychiatrisch patiënten, rechten van gevangenen, krijgstucht en beroepsregels, het afluisteren van telefoongesprekken, homo-rechten, persvrijheid, voogdij over kinderen, gezinshereniging en uitzettingskwesties.

Terrorismebestrijding tegenover waarborgen burgerrechten
Myjer zal als rechter straks ook beslissingen moeten nemen over terreurverdachten die zich in hun persoonlijke levenssfeer voelen aangetast of menen dat zij in hun eigen staat geen eerlijk proces hebben gekregen.

Een zaak die hij onder ogen kan krijgen is bijvoorbeeld de inval bij het Marokkaanse gezin in Utrecht, dat verdacht werd van opslag van explosieven voor een aanslag. Er ging een verbijstering door het land, toen de politie met veel machtsvertoon het huis van dit gezin binnenviel. Advocaat L. Zegveld van het gezin denkt dat justitie is afgegaan op informatie van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), die door Justitie niet te controleren was. Het optreden van Justitie omschrijft Zegveld als disproportioneel. Ze maakt zich ernstig zorgen over het fenomeen ‘veiligheid eerst’, dat tot een dergelijk optreden kon leiden. Zegveld zei dat als Justitie niet over de brug komt met een aanbod voor schadevergoeding en rehabilitatie, ze een procedure aan zal spannen. Krijgt ze in Nederland geen gelijk bij de Hoge Raad, het hoogste rechtscollege, dan bestaat er een reële kans dat Myjer de kwestie op Europees niveau voor zijn kiezen krijgt. Myjer kan dan de Nederlandse Staat tot inwilliging van eisen dwingen.

Geen dubbele moraal
In RISQ (Review of International Social Questions) gaf Myjer een aantal maanden geleden een interview, waarin hij zei te willen waken voor de rechten van terroristen in het strafproces. “Als de overheid probeert wetsovertreders aan te pakken door zelf de wet te overtreden is alles weg. We moeten dus waken voor een overheid die zelf overtreedt dat wat ze zegt te bewaken. Waar haal je dan nog het recht vandaan op te treden? Deze dubbele moraal moeten we echt niet hebben”, aldus Myjer. De professor zegt de uitspraak van een Amerikaanse rechter voor te staan: “Nothing can destroy a government more quickly than its failure to observe its own laws or worse the disregard of the charter of its own existence.” Toch vindt Myjer dat het recht op vrijheid van meningsuiting en religie in echte noodsituaties iets naar beneden kan. Hij noemt als voorbeeld bepaalde moskeeën waar de radicale Jihad wordt gepredikt.

'Wetgeving burgerrechten moet duidelijk, toegankelijk en transparant zijn'
De aanstaande rechter voor het Europees Hof voor de Rechten van de Mens vindt het belangrijk dat bij het inperken van burgerrechten de wetgeving duidelijk, toegankelijk en transparant is. “Als de individuele vrijheid van de burger bedreigd wordt, heeft de Staat de verplichting daar iets aan te doen. Die verplichting moet afgewogen worden tegen het eerbiedigen van de persoonlijke levenssfeer”, voegt Egbert Myjer er in Buitenhof aan toe.